Rodzeństwo- wpływ kolejności urodzenia

Poniższa tabela ilustruje jedynie pewne tendencje, zarówno wychowawcze jak i dotyczące ich skutków- wyborów, zachowań dzieci w przyszłości. Wyniki badań nie są jednoznaczne jeśli chodzi o ich charakterystykę. Jednak zmieniające się podejście rodziców- zasad, oczekiwań względem kolejnych dzieci może doprowadzić do pewnych konsekwencji w ich nastoletnim a później również dorosłym życiu. Dlatego tak ważna jest uważność na pewne zmieniające się wraz z pojawieniem kolejnego dziecka aspekty, które w przyszłości mogą zaskutkować poniższymi zachowaniami.

Na kolor zielony zaznaczone zostały pozytywne, pomarańczowy pośrednie i czerwony alarmujące skutki wychowywania się w zależności od kolejności urodzenia.

kolejność urodzenia	rodzice	rodzeństwo	charakterystyka	praca/przyszłość
jedynak	uwaga, troska, energia poświęcona tylko im	Brak	postrzegany jako egocentryk, lubi spędzać czas w samotności	wysokie stanowiska kierownicze
	rozpieszczanie, pochwały,   sztywne zasady wychowawcze, często wysokie wymagania		dobrze zorganizowany, pewny siebie, wierzy we własne możliwości,   ambitny, presja wysokich oczekiwań, źle radzi sobie z porażkami	częściej pracuje w branży technicznej oraz związanej z opieką nad innymi ludźmi, często w służbie zdrowia
najstarsze dziecko	na początku więcej uwagi i czasu od rodziców, później poczucie detronizacji	część obowiązków za opiekę nad młodszym rodzeństwem	branie odpowiedzialności za młodsze rodzeństwo,   troskliwość, opiekuńczość	wysokie stanowiska kierownicze
	modelowanie mowy wyłącznie poprzez język dorosłych,  a nie dzieci- rodzeństwem (to rodzice uczą, rozmawiają a nie inne dzieci)	odpowiadanie na pytania młodszego rodzeństwa- rola nauczyciela, większa wiedza, ciekawość poznawcza, aby na nie odpowiedzieć	orientacja na dorosłych i większa odpowiedzialność	wyższe wykształcenie
	zbyt wysokie oczekiwania, w tym, aby było wzorem LUB poświęcało się, ustępowało młodszym		zbyt samokrytyczne wobec siebie, trudniej wybaczają sobie popełniane błędy, wysokie wymagania wobec siebie potrzeba bycia docenionym	kariera w strukturach rządowych lub  praca naukowa
	sztywne zasady wychowawcze		dobrze zorganizowane,  pewne siebie i bardziej wierzące we własne możliwości	zadowolenie z pracy   ROLA W RODZINIE: lider, opiekun, przywódca
"środkowe" dziecko	nigdy nie doświadczyło bycia  jedynym dzieckiem w rodzinie, w związku z tym nie znajdowało się w „centrum zainteresowania”	nauka języka również poprzez rozmowę czas spędzony z rodzeństwem- bardziej  ubogie słownictwo, gorsza mowa	potrafi negocjować, godzić zwaśnione strony	większe problemy z nauką  i wychowawcze niż u najstarszego
	uwaga  i energia rodziców rozproszona na  dwójkę dzieci, mniej sztywne zasady wychowawcze	wychowywane również przez inne dziecko- starsze rodzeństwo a nie tylko  rodziców	bardziej elastyczne, łatwo przystosowuje się do zmian lub przystaje na sugestie innych	najniższe zarobki wśród rodzeństwa
	bywa, że szybka detronizacja przez narodziny najmłodszego dziecka	w momencie pojawienia się młodszego rodzeństwa częściowa odpowiedzialność za nie ALE nie tak duża jak u najstarszego (= poczucie nie jestem ani naj- bardziej kompetentny- autorytet starszego ani naj- bardziej potrzebujący opieki i uwagi)	częściej ulega presji otoczenia, podatne na perswazję rówieśników często zagubione i nie wie, w którym kierunku ma podążać, ma niższą samoocenę, mniej pewne sienie niż starsze rodzeństwo   czasami poczucie bycia ignorowanym, w cieniu pozostałego rodzeństwa	często praca w służbach publicznych, usługach lub opiece najszybciej opuszczają dom rodzinny   ROLA W RODZINIE: negocjator, w dorosłości podtrzymujący kontakty rodzinne między jej członkami
najmłodsze  dziecko	rodzice dużo mniej boją się podczas jego wychowywania, mniej czasu i opieki niż miał pierworodny BYWA, że najbardziej rozpieszczane i wyręczane	nie musi się nikim opiekować, nie jest starsze od kogokolwiek, postrzegane przez innych jako wymagające  ciągłej opieki = trudniej mu myśleć o sobie inaczej niż o byciu dzieckiem	często buntownicy, bardziej skłonne do podejmowania ryzyka, działań wywrotowych, ponieważ np. czują się ignorowane, niedoceniane poprzez postrzeganie ich jako tych „słabszych” LUB muszących sobie poradzić, jeśli rodzeństwo dało rade ono też musi	większe problemy z nauką  i wychowawcze niż u najstarszego
	bycie długo pod kloszem rodziców powoduje przedłużone dzieciństwo	przez rodziców i rodzeństwo częściej wyręczane  co może wykorzystywać na zasadzie minimum wysiłku  maksimum korzyści	słabo zorganizowane, ale wcale mu to  nie przeszkadza,	częściej niż reszta rodzeństwa dochodzi do poziomu średniej klasy zarządzającej
			bardziej kreatywne  i zdecydowane	często prace kreatywne oraz technologia
	luźniejsze zasady wychowawcze, brak dostatecznych możliwości, aby jak przy pierwszym dopilnować wszystkiego np. czasu spędzonego przed TV przez każde z dzieci, wywiązywania się z obowiązków itp		łatwo ulega rozczarowaniu i może wykazywać niższe poczucie własnej wartości, częściej narażone na poczucie  niższości przez presje autorytetu starszego rodzeństwa PROWADZI DO wycofywania się, kompensacji w postaci moczenia się, niechlujstwa, trudnych zachowań itp.
	więcej "przewinień" nieporadności jest wybaczanych		nieporadne, wyręczane przez innych, którzy pomagają we wszystkim = mało samodzielne	później się usamodzielnia   ROLA W RODZINIE: „maskotka”

Żródła:

·         A.Brzezińska „Psychologiczne portrety człowieka”

·         Richardson R.W., Richardson L. A. „Najstarsze, średnie, najmłodsze”

·         L. Blair „Kolejność narodzin a charakter. Co wpływa na osobowość dziecka?”,  

·         „Splatane więzy” [W:] “Psychologia dla rodziców“, “Wysokie Obcasy” maj 2016.

·         M. Kossobudzka, „Kolejność narodzin może wpływać na twoje zdrowie, wzrost, inteligencję, a nawet seksualność” (wyborcza.pl/1,75400,14711936,Kolejnosc_narodzin_moze_wplywac_na_twoje_zdrowie_.html)

·         Dziecisawazne.pl

·         badania national longitudinal survey of youth

 

Opracowanie: Alicja Labrenc (psycholog)